De laatste jaren hebben “deepfake” video’s de nodige aandacht gehad en zijn er een aantal (griezelig) goed gelukte video’s voorbijgekomen. Zo zagen wij een video waarin Boris Johnson en Jeremy Corbyn elkaar steunen en gaf de Engelse Queen een wel heel bijzondere kersttoespraak. Recentelijk nog dachten Nederlandse Tweede Kamerleden via Zoom gesproken te hebben met een medewerker van de Russische oppositieleider Navalny. Zij kwamen echter bedrogen uit, want de man die ze daadwerkelijk spraken bleek een deepfake-imitatie te zijn.
Deepfake-technologie
Door middel van deepfake-technologie kan een gezicht of een stem vervangen worden door het gezicht of een stem van iemand anders. Hierdoor kun je iemand van alles laten zeggen, terwijl in werkelijkheid dit helemaal niet door deze persoon is gezegd. Dit brengt tal van risico’s met zich mee, zo kunnen deepfakes bijvoorbeeld gebruikt worden om desinformatie te verspreiden om politieke processen te beïnvloeden. Deepfakes kunnen in de praktijk ook gebruikt worden om bedrijfsprocessen te manipuleren om fraude of oplichting te plegen. Zo is er al een bedrijf slachtoffer geworden van CEO-fraude doordat de CEO een telefoontje ontving van de CEO van de moedermaatschappij met het verzoek om een overboeking van € 220.000 te doen. De stem van de CEO die om de overboeking verzocht bleek uiteindelijk nagebootst door middel van deepfake-technologie. Een volgend geval, waarbij iemand via een videocall probeert de boel te manipuleren door middel van deepfake zal vermoedelijk niet lang op zich laten wachten.
Waar moet u op letten?
De ontwikkelingen op het gebied van deepfakes gaan razendsnel en de techniek om goed lijkende video’s te maken wordt steeds verfijnder. Op dit moment lijkt het erop dat detectiesoftware die gebaseerd is op artificial intelligence een goede mogelijkheid zal bieden om er snel achter te komen of een video echt of nep is. Tot de tijd dat dit gemeengoed is geworden zijn er een aantal punten welke gebruikt kunnen worden om na te gaan of er sprake is van een deepfake video of niet:
- Let goed op de ogen van de persoon, wordt er raar met de ogen geknipperd of knippert de persoon helemaal niet?
- Kijk goed naar het schaduwpatroon van het gezicht, komt dit waarheidsgetrouw over of is er sprake van rare vlekken of schaduwen in het gezicht?
- Let goed op de vervaging van de beeldkwaliteit indien er armgebaren worden gemaakt.
Is er sprake van een live gesprek en vertrouwt men het echt niet? In dat geval is het raadzaam om te vragen of de persoon in kwestie helemaal met het hoofd wil ronddraaien, gekke bekken wil trekken of even het gezicht wil aanraken.
